Trochę rozszerzymy zakres tematyczny bloga o buty produkowane dla innych armii.
Dzisiaj zajmiemy się modelem 933/MON i porównamy go do modelu BW 2005 co pozwoli lepiej ocenić jego wady i zalety.
Buty MON 933
będziemy SPRAWDZAĆ , TESTOWAĆ, ROZCINAĆ aby lepiej zobaczyć co się w środku kryje.
Jak widać na pierwszy rzut oka nie widać różnicy pomiędzy nimi. Prawy but to BW 2005 a lewy to MON 933. Można powiedzieć, że na tym kończy się podobieństwo obu wzorów.
Do porównanie zakupiłem buty BW 2005 w rozmiarze 260 BW w sklepie firmy Prabos
Wzór 933 MON w rozmiarze 265 zakupiłem na aukcji, ponieważ niestety nie jest on dostępny na stronie firmy Demar w sprzedaży.
Poza firmą Demar buty te dla MON dostarczają/dostarczały firmy : Wojas, Armex, Protektor i Gregor SA.
Tylko na stronie firmy Armex
można znaleźć informację o tym modelu, na stronach pozostałych firm, nie znalazłem żadnych dodatkowych informacji.
1. Materiały i konstrukcja
Na samym początku po wyjęciu obu modeli z pudełka sprawdziłem twardość podeszwy na zginanie. Tutaj (w nowych butach) podeszwa w MON 933 okazała się znacznie twardsza w porównaniu do BW 2005.
Aby mieć lepsze porównanie zakładałem na zmianę na prawą nogę BW 2005 a na lewą MON 933. Przy mocnym zasznurowaniu (założona zimowa skarpeta) widać natychmiast różnicę. Pomimo, że zakupiony MON 933 jest większy (roz. 265; BW 260) okazuje się być bardzo ciasny, dokładnie przylega do nogi.
O ile przy krótkich spacerach nie jest to jakoś dokuczliwe o tyle przy długich całodniowych marszach, gdy noga naturalnie napuchnie może okazać się wówczas za ciasny. Utrudnione krążenie w stopach będzie powodowało, że nogi będą bardziej marzły.
Czy jest to tylko moje subiektywne odczucie ? Postanowiłem sprawdzić !
 |
| Screen pochodzi z dokumentacji techniczno -technologicznej wzoru MON 933 |
 |
| Screen pochodzi ze strony firmy Prabos i dotyczy modelu BW 2005 |
Porównajmy zatem średni rozmiar 270. Szerokość stopy dla MON 933 wynosi 98 mm natomiast w BW 2005 aż 106 w średniej tęgości lub 109 w szerokiej. Różnica wynosi zatem aż 8 mm lub 11 mm w wersji szerokiej !! To bardzo dużo. Jeżeli zatem poszukujesz trochę szerszego i wygodniejszego buta to raczej powinieneś szukać BW 2005.
MON 933 po włożeniu nogi wydaje się ciepły i przyjemnie miękki w środku. Związane jest to z faktem, że w rzeczywistości jest to trzewik zimowy z grubą warstwą ocieplającą Thinsulate BZ o gramaturze 420 g/m2.
Uważam, że nie jest to but całoroczny. Z pewnością nie nadaje się na letnie dni ze względu na bardzo grubą ocieplinę, która dodatkowo połączona jest z grubą pianką 5 mm + membrana.
Tzn. chodzić po górach możesz ale z pewnością odparzysz sobie nogi.
Dla zwykłego użytkownika spośród kilkudziesięciu różnych parametrów fizyko-chemicznych znaczenie może mieć tylko kilka. Wśród nich:
- Grubość skóry
- MON 933……2,4-2,6 mm
- BW 2005…… 2,5-2,7 mm
- Wodoodporność
- MON 933……6 h
- BW 2005……6 h
- Przepuszczalność pary wodnej przez skórę
- MON 933 ……≥ 1,0 mg/(cm2*h)
- BW 2005 ……≥ 4,0 mg/(cm2*h)
Jak widać grubość skóry jest porównywalna, wodoodporność również natomiast przepuszczalność pary wodnej jest 4 x mniejsza w MON 933. Oznacza to, przynajmniej w teorii, że but ten będzie w stanie odprowadzić 4 x mniej pary wodnej na zewnątrz niż BW.
2.1 Podszewka w butach wojskowych
Kolejną znaczącą różnica jest wykończenie buta wewnątrz.
W modelu BW 2005 mamy czystą bydlęcą podszewkę. Zimą niezbędne będą grube skarpety.
W butach MON 933 mamy membranę paroprszepuszczalną (nie jest to Gore-Tex), w której przepuszczalność pary wodnej wynosi 2,0 mg/(cm2*h).
Jest zastanawiające ponieważ przepuszczalność membrany jest wyższa niż skóry. Oznacza to, że przez membranę przeniknie para ale część z niej zatrzyma się na skórze. Uważam, że w tej sytuacji należałoby wymagać aby przepuszczalność skóry była co najmniej ≥ 2 mg/(cm2*h).
Dziwi mnie również niska odporność na ścieranie podszewki. Wynosi ona tylko 25.600 cykli. Dla porównania podszewka z membraną Gore-Tex ma min. 200.000 cykli na sucho.
Raczej nie będę w MON 933 chodził zbyt długo (idą pod nóż) aby sprawdzić czy w pięcie się nie przeciera za szybko. Jeżeli macie jakieś doświadczenia w tym zakresie, proszę o komentarz.
W kołnierzu (1)w butach Bundeswehry mamy dwa rzędy otworów. Zadaniem ich jest odprowadzanie pary wodnej, która nie wydostała się przez skórę i gromadzi się pomiędzy podszewką a skórą zewnętrzną.
Z reguły jest to pianka poliuretanowa (BW 2005) lub pianka i ocieplina (MON 933). Dodanie w MON 933 kolejnego rzędu otworów (2) umożliwiłoby wydajniejsze odprowadzanie pary.
Pewną niedogodnością może być brak pętelki ułatwiającej ubieranie buta w tylej części (1) we wzorze MON 933, zwłaszcza, że but sam w sobie jest ciasny a materiał z którego wykonana jest podszewka nie daje takiego poślizgu jak podszewka wykonane z naturalnej skóry .
W obu wzorach mamy tą samą technologię montażu podeszwy za pomocą wtrysku bezpośredniego. Daje to trwałe i szczelne połączenie podeszwy i cholewki.
Podeszwa składa się z dwóch elementów: (4) klina z pouliretanu (PU), którego zadaniem jest amortyzowanie wstrząsów i izolacja od zimna/ciepła oraz (5) podeszwy gumowej zapewniającej trwałość (odporność na ścieranie) i dobre właściwości antypoślizgowe. Podeszwa jest w kształcie miski do której wtryskiwany jest PU, dlatego widoczne połączenie (czerwona linia) nie oznacza, że podeszwa z gumy jest tak gruba.
Jak widać haki w obu butach są z tej samej firmy. Środkowy hak samozaciskowy w modelu MON 933 jest trochę cofnięty do tyłu.
Sznurówki w BW 2005 są trochę grubsze i sprawiają wrażenie , że mają wyższą zawartość bawełny. Być może nie są tak trwałe jak w modelu MON 933
Profil podeszwy w butach MON 933 jest trochę bardziej wyraźny i głębszy. Ważne jest to, że kanały są otwarte a kostki duże co powinno ułatwiać wykruszanie się błota.
Dodatkowo na podeszwie wzoru MON 933 można znaleźć : nazwę firmy,tu: Demar, rozmiar obuwia oraz zegar wskazujący na datę produkcji podeszwy, niestety u mnie nie było wpisu oraz informacji, że jest to podeszwa olejoodporna
Dla porównanie podeszwa w butach wojskowych Bundeswehry BW 2005. W butach militarnych produkowanych dla Bundeswehry nie tylko na podeszwie ale również na żadnej części buta nie można umieszczać danych wskazujących na producenta. Poza tym są wszystkie pozostałe dane.
W komplecie z MON 933 otrzymujemy 2 pary wyściółek (wkładek). Pierwsze są siatkowe (identyczny model jak wcześniej w butach Bundeswehr 2000) oraz drugie wykonane z miękkiego pouliretanu. Amortyzują one dużo lepiej niż oryginalne białe w modelu BW 2005.
3. Ceny
Jest to jeden z ważniejszych punktów branych pod uwagę podczas zakupu. Odnoszę się tylko do butów nowych w I gatunku i kontraktowych (co w wypadku BW 2005 ma istotne znaczenie)
3.1 Buty MON 933
można zakupić tylko na aukcjach w internecie. Ceny oscylują w granicach 150 - 200 zł . U żadnego z producentów i dostawców dla MON nie można ich kupić online. Ja prezentowane tutaj buty kupiłem za 150 zł. Niestety kupując na aukcjach pozbawiamy się gwarancji na buty. Wystarczy, że urwie nam się hat lub rozklei podeszwa i tylko wizyta u lokalnego szewca może nas uratować.
Trochę żal, że zostaną niedługo rozcięte. Taki ich los, nieuchronny... Skoro inne buty to samo spotkało, tych też nie możemy oszczędzić
3.2 Buty BW 2005
Zakupiłem w firmie Prabos dostawcy dla Bundeswehr za 499 zł oczywiście w I gatunku z gwarancją 2 letnią.
Skąd taka rozbieżność w cenach ? Nie wiem ! Z pewnością wynika to z faktu, że w butach Bundeswehry mamy podszewkę wykonaną z delikatnej skóry bydlęcej. Zużyto w tym wypadku 2 x więcej skóry, która wśród materiałów na buta jest i tak już najdroższa.
Dziwi mnie jednak inna rzecz w odniesieniu do butów MON 933:
- oto wyniki przetargu na dostawę wzoru 933 dla MON, Wynika z tego, że MON płaci ca. 300 zł firmie Demar za 1 parę. MON, który kupuje z reguły parę tysięcy par (tu jakieś najwidoczniej uzupełniające zamówienie) płaci więcej niż kosztują nowe na aukcjach ! Już widać co może MON zrobić aby zaoszczędzić pieniądze z budżetu :-)
Gdyby firma Demar czy też każda inne sprzedawała buty dla klienta indywidualnego, z pewnością nie sprzedawała by w wyższej cenie niż dla MON-u !
Skąd więc na rynku buty po 150 zł ? Może jest to jednak drugi gatunek ?
Na aukcji było w momencie pisanie tego artykuły 75 par butów MON 933 i tylko 7 par BW 2005.
Niestety na aukcjach nie są dostępne buty w I gatunku, mówię tu o BW 2005. Z reguły mamy wpis, że buty są sprzedawane jako niepełnowartościowy towar na który nie mamy gwarancji.
Jeszcze raz przypominam: model butów wojskowych BW 2005 w Niemczech opisywany jest jako KS 2002. W Polsce jednak przyjęło się oznaczenie BW 2005.
UPDATE : marzec 2021
Przeczytaj o nowej aferze związanej z butami MON 933
